Sau hơn mười năm vận hành, Thông tư 200/2014/TT-BTC từng là “xương sống” của hệ thống kế toán doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, cùng với tốc độ hội nhập quốc tế, chuyển đổi số và yêu cầu quản trị minh bạch, các quy định trong Thông tư 200 đã bộc lộ nhiều điểm bất cập: thiếu linh hoạt, chưa đáp ứng các mô hình đa ngành, và chưa tương thích với chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS).
Sự ra đời của Thông tư 99/2025/TT-BTC ngày 27/10/2025 không chỉ thay thế hoàn toàn Thông tư 200 và các văn bản sửa đổi liên quan (Thông tư 75/2015, 53/2016), mà còn thể hiện một tư duy kế toán mới – nơi doanh nghiệp được tự chủ nhiều hơn trong cách ghi nhận, phản ánh và quản trị thông tin tài chính. Thông tư 99 không đơn thuần là một bản cập nhật kỹ thuật, mà là một cuộc tái cấu trúc toàn diện về tư duy kế toán và quản trị doanh nghiệp.
Dưới đây là những điểm thay đổi nổi bật nhất, được trình bày theo hướng phân tích – phản biện, giúp người đọc hiểu rõ định hướng và ý nghĩa của Thông tư 99 trong thực tiễn.
1. Đổi tên & linh hoạt báo cáo tài chính
- “Bảng cân đối kế toán” → Báo cáo tình hình tài chính (theo IFRS).
- Doanh nghiệp được bỏ chỉ tiêu trống, sắp lại thứ tự dòng → báo cáo gọn, dễ đọc.
2. Báo cáo riêng cho doanh nghiệp NGỪNG HOẠT ĐỘNG
- Bộ 4 biểu mẫu mới (B01-B09-DNKLT) cho doanh nghiệp giải thể, phá sản.
- Đảm bảo minh bạch khi ngừng hoạt động.
3. Dùng NGOẠI TỆ làm đơn vị kế toán
- Doanh nghiệp được chọn USD, EUR, JPY… nếu chiếm >50% giao dịch.
- Ghi sổ bằng ngoại tệ, nhưng nộp báo cáo bằng VND (quy đổi theo tỷ giá ngân hàng).
4. Hướng dẫn CHI TIẾT chuyển đổi đơn vị tiền tệ
- Chuyển từ VND ↔ ngoại tệ: dùng tỷ giá trung bình ngày 1/1.
- Phải thuyết minh lý do + tác động trong báo cáo.
5. TỰ THIẾT KẾ hệ thống kế toán nội bộ
- Doanh nghiệp tự tạo chứng từ, sổ sách, tài khoản cấp 2, 3.
- Ví dụ: tách 641 thành “Chi phí bán hàng theo vùng”, 154 theo từng sản phẩm.
- Tự chủ nhưng phải có quy chế nội bộ + chịu trách nhiệm pháp lý.
6. Linh hoạt hạch toán ĐƠN VỊ TRỰC THUỘC
- Ghi nhận luân chuyển nội bộ theo bản chất giao dịch, không phụ thuộc hóa đơn.
- Tối ưu đánh giá hiệu quả bộ phận trong tập đoàn.
7. BẮT BUỘC xây dựng QUẢN TRỊ & KIỂM SOÁT NỘI BỘ
- Phải có quy chế kiểm soát kế toán, phân định trách nhiệm.
- Kế toán trở thành công cụ quản trị rủi ro, không chỉ ghi chép.
8. Hướng dẫn kế toán SÁP NHẬP, CHIA TÁCH, CHUYỂN ĐỔI
- Quy định rõ cách đánh giá lại tài sản, ghi nhận chênh lệch hợp nhất.
- Doanh nghiệp không cần viện dẫn IFRS riêng lẻ.
9. Báo cáo tài chính LINH HOẠT, HƯỚNG NGƯỜI ĐỌC
- Bỏ dòng trống, sắp lại thứ tự, gọn nhẹ, dễ hiểu.
- Tập trung thông tin cốt lõi phục vụ quản trị.
10. THAY THẾ HOÀN TOÀN các thông tư cũ
- Bãi bỏ Thông tư 200, 75/2015, 53/2016.
- Từ 2026: chỉ áp dụng 1 khung pháp lý duy nhất.
Tổng kết:
Thông tư 99 = TỰ CHỦ + MINH BẠCH + QUẢN TRỊ Kế toán không còn là “ghi sổ” → mà là thiết kế hệ thống thông tin tài chính.
Lưu ý thực hành:
- Doanh nghiệp cần sửa quy chế kế toán nội bộ trước 31/12/2025.
- Cập nhật phần mềm kế toán hỗ trợ ngoại tệ, tài khoản tự mở, báo cáo linh hoạt.
Download thông tư tại đây :
Thong-tu-99-TT-BTC-thay-the-TT200